Cynthie van Eijden

Zij studeerde piano aan de conservatoria van Amsterdam en Rotterdam bij Ronald Brautigam en Ludmila Baslavskaya en behaalde het diploma Docerend Musicus in 1995. Vanaf 1992 studeerde zij compositie bij Peter-Jan Wagemans aan het Rotterdams Conservatorium en vanaf 1995 tot 1998 bij Louis Andriessen aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Daarnaast volgde zij verschillende master classes in het buitenland, o.a. in 1993 bij Franco Donatoni in Siena, waar op het slotconcert nieuw werk van haar werd uitgevoerd. In 1996 nam zij deel aan de International Dance Course for Professional Choreographers and Composers in Engeland. In 1998 vervolgde zij haar studie Compositie en Muziektheorie met een beurs van het Fonds voor de Podiumkunsten bij Wolfgang Rihm in Karlsruhe. In augustus 2002 ontving zij het Wolfgang-Rihm-Stipendium.

Aus Liebe will mein Heiland sterben

In 1994 schreef ik de compositie die ik de titel gaf "Aus Liebe will mein Heiland sterben". De titel verwijst naar een aria van Bach uit de Matthäus Passion.

In mijn compositie heb ik een paraphrase van de melodie uit deze Aria gebruikt. In mijn paraphrase, die door de eerste trompet in twee episodes ten gehore wordt gebracht, citeer ik de karakterbepalende intervallen uit de melodie van Bach in een eigen melodie. Ritme en motivische details zijn van mijzelf, maar altijd zo gebruikt, dat de curve van elke frase weer op die van de Bach-melodie lijkt.

De achterliggende harmonie van deze melodie wordt in de Bach-aria in de begeleiding hoorbaar. Dit gegeven heb ik niet overgenomen. In mijn compositie ben ik van een andere relatie tussen melodie en harmonie uitgegaan. Door het intacthouden van de karakterbepalende intervallen in de melodie heb ik ook een spoor van de achterliggende harmonie intact gehouden, omdat de harmonie deze intervallen heeft bepaald. Met behulp van deze intervallen heb ik opnieuw harmonie tot stand gebracht, door nieuwe melodien met dezelfde intervallen te maken en dezen tegelijkertijd te laten spelen. De samenklank zoals die van moment tot moment is heb ik daarbij vrijgelaten, zodat elke mogelijke samenklank die de ongetransponeerde melodien met elkaar kunnen veroorzaken kan voorkomen.

"Waarom een Bach-aria als uitgangspunt en niet een eigen melodie?" kan men vragen. De keuze komt voort uit de overtuiging dat ook een "eigen" melodie in feite voortkomt uit het regenereren (recyclen) van bestaand materiaal, alleen al door bijvoorbeeld in het getempereerde toonsysteem te werken. Door werkelijk iets te doen met een bestaande melodie kan dit proces van opnieuw-gebruiken van hetzelfde op een dieper niveau plaatsvinden.

Uit respect voor Bach heb ik ook de titel meegenomen. In mijn compositie heb ik niets te zeggen over Bachs onderwerp, het "sterben" en "mein Heiland". Als toch misschien (het is niet aan mij dat te bepalen) door het overnemen van de melodie ook iets van de betekenis van de tekst waarvoor Bach die melodie heeft geschreven overgebracht werd in mijn compositie, dan mag dat zo zijn. Of het ook zo is, is één van de vragen die ik d.m.v. deze compositie heb willen onderzoeken.
(Cynthie van Eijden)

Uitvoeringen

Bezetting

piccolo, 2 fluit, 2 hobo, althobo, 2 klarinet, basklarinet, 3 fagot, 4 hoorn, 3 trompet(C), 3 trombone, piano, zweep, 3 tomtom(s,m,l), hangend bekken, triangel, pauk(D), 2 tamtam (s,l).
ABC Home