Klaas de Vries

Klaas de Vries (1944) studeerde piano en compositie aan het Rotterdams Conservatorium en vervolgde zijn studie onder Otto Ketting aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Nadat hij in 1974 de prijs voor compositie behaalde, studeerde hij enige tijd bij Milko Kelemen in Duitsland. De Vries is docent compositie aan het Rotterdams Conservatorium.

Hij schreef werken voor zeer uiteenlopende bezettingen, waaronder de opera Erendina (1984). Zijn werk werd ondermeer uitgevoerd door het Rotterdams Philharmonisch Orkest, het Residentie-orkest, het Nordhollands Philharmonisch Orkest (o.a. de nieuwe orkestratie van Sub Nocte per Umbras, in 1992), het Schönbergensemble (Eclips). Bewegingen (1979), oorspronkelijk geschreven voor het ASKO-ensemble, werd door verschillende orkesten en ensembles in binnen- en buitenland regelmatig gespeeld. Diverse werken verschenen op LP en CD.

In 1984 ontving Klaas de Vries de Matthijs-Vermeulenprijs 1983 voor zijn compositie Discantus.


De Profundis

De Profundis voor groot blaasorkest, 2 harpen, 2 piano's en 6 slagwerkers is het laatste werk van een vierdelige cyclus waarin ideeën over muzikale traditie en vernieuwing steeds opnieuw in verband gebracht worden met algemene thema's als heden en verleden, leven en dood. Als voorbeelden daarvan: het eerste deel van de cyclus, Diafonie - La Creacion, verklankt een scheppings- en geboortemythe van Zuidamerikaanse afkomst. Deel 2, ...Sub nocte per umbras... (titel gebaseerd op Aeneas' reis door de onderwereld beschreven door Vergilius) is een optocht van muzikale schimmen uit het verleden. In De Profundis (deel 4) gaat het vooral om het idee van strijd: de strijd tegen de onvermijdelijkheid (van de dood). Dit idee van het gevecht, van het 'ten strijde trekken', heeft ook te maken met de militaire oorsprong van het blaasorkest. In een aantal passages refereert het gebruik van het slagwerk (zes kleine trommen met snaar) eveneens aan deze oorsprong in de gedaante van een mars-achtige muziek.

Vormtechnisch krijgt het gevecht gestalte door een aantal contrasterende, elkaar verdringende thema's. Deze thema's (of misschien beter muzieken) bestaan elk op zich uit een proces, dat zich voltrekt, en slechts gestopt kan worden, wanneer het een tegengestelde reactie oproept. De meest opvallende beweging in het stuk is die van de stijgende toonladder; letterlijk: opstijgend uit de diepte (De Profundis). Daar tegenover staan liggende, steeds verkleurende akkoorden, die vier keer de vorm van het stuk markeren in de gestalte van een luide uitroep (exclamatio - tutta forza) en een contemplatief element: een liggende toon (g), die, steeds anders geharmoniseerd, in het gehele stuk terugkeert. Dit laatste gegeven is tevens een eerbewijs aan Stockhausens Inori, een compositie die, als een soort Vliegende Hollander, steeds opnieuw in mijn werk blijkt op te duiken.

Zoals in al mijn werk van ongeveer de laatste tien jaar, ben ik ook hier op zoek naar een mogelijkheid om diatoniek en chromatiek zodanig met elkaar de verbinden, dat er tonale elementen kunnen opduiken zonder dat er sprake is van citaat of neostijl. De bedoeling is veeleer een verrijking ten opzichte van de te zeer nivellerende totaal-chromatiek, of anders geformuleerd, een vernieuwing van het oude.

De Profundis is voor alle instrumenten (inclusief het koper) bij vlagen zeer virtuoos geschreven en stelt ook door zijn complexiteit de allerhoogste eisen aan de uitvoerenden. Hierdoor sluit het werk in het geheel niet aan bij de gangbare (en overigens edele) traditie in het schrijven voor harmonie-orkest, waarbij toch meestal rekening wordt gehouden met de amateur- of semi-amateurstatus van deze orkesten. Dit laatste is voor mij het meest speculatieve en daardoor spannendste aspect van het werk; zal het allemaal haalbaar zijn, of heb ik geheel of gedeeltelijk te ver gegokt? (Klaas de Vries)

De Profundis is geschreven voor het Amsterdams Blazers Collectief.

Uitvoeringen

Bezetting

2 piccolo/fluit, 2 fluit, 2 hobo, althobo, 2 fagot, contrafagot, esklarinet, 3 klarinet, 2 basklarinet, 2 altsax, tenorsax, baritonsax, 3 trompet in C, 4 hoorn, 3 trombone, 2 tenortuba, 2 bastuba, contrabas, 2 harp, 2 piano, percussie1 (maracas, kleine trom, 3 pauk, klokkenspel, triangel) percussie2 (maracas, kleine trom, 2 pauk, xylofoon, vibrafoon, triangel) percussie3 (maracas, kleine trom, 3 pauk, gestemd gong, triangel) percussie4 (maracas, kleine trom, 2 pauk, 2 koebel, vibraslap, tamtam, suspended cymbal) percussie5 (maracas, kleine trom, 3 pauk, 2 koebel, vibraslap, tamtam, suspended cymbal, triangel) percussie6 (maracas, kleine trom, grote trom, vibraslap, suspended cymbal, triangel, castagnetten).
ABC Home